Te postulaty zostały opracowane na podstawie wieloletnich badań, rozmów z rodzinami ofiar i doświadczenia terenowego w Niemczech.Przedstawiam je z szacunkiem, ale i stanowczo – jako głos tych, którzy nie mogą już mówić we własnym imieniu.

NASZE POSTULATY 

 

W imieniu polskich ofiar II wojny światowej spoczywających na terenie Niemiec

 

Kierując się poczuciem odpowiedzialności za pamięć historyczną oraz obowiązkiem ochrony godności polskich ofiar II wojny światowej, których losy były związane z terytorium III Rzeszy, przedstawiam poniższe postulaty. Dotyczą one obywateli II Rzeczypospolitej Polskiej, którzy w czasie wojny przebywali przymusowo lub pod przymusem na terenie Niemiec, gdzie ponieśli śmierć lub zmarli – a także ich dzieci, które przyszły na świat w trakcie wojny i również zmarły na niemieckiej ziemi.

 

Celem niniejszych postulatów jest zapewnienie trwałej ochrony miejsc pochówku, godnego upamiętnienia ofiar oraz wzmocnienia mechanizmów prawnych i instytucjonalnych zapobiegających dalszej degradacji pamięci.

1. Uznanie wszystkich obywateli II RP za ofiary wojny

 

Za ofiary II wojny światowej należy uznać wszystkich, którzy byli obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej i w czasie wojny przebywali na obszarze III Rzeszy, gdzie ponieśli śmierć lub zmarli, w tym także ich dzieci, które urodziły się w czasie wojny na terytorium Niemiec – niezależnie od ich statusu (cywile, robotnicy przymusowi, dzieci, jeńcy). Uznanie to miałoby charakter symboliczny i państwowy, a zarazem otwierałoby drogę do konkretnych działań ochronnych i upamiętniających.

 

 

2. Obowiązek postawienia tablicy pamiątkowej w miejscu zlikwidowanego grobu

 

W przypadku, gdy doszło do likwidacji grobu obywatela polskiego będącego ofiarą II wojny światowej, jednostka odpowiedzialna za jego usunięcie (zarządca cmentarza, gmina lub inna instytucja publiczna) powinna – na własny koszt – ustawić w tym miejscu symboliczną tablicę pamiątkową.

 

Tablica taka powinna zawierać:

  • imię i nazwisko zmarłego (jeśli są znane),

  • datę śmierci i pierwotny numer kwatery,

  • informację o tym, że był to grób polskiej ofiary II wojny światowej.

W przypadku braku możliwości fizycznego oznaczenia miejsca – tablica może zostać umieszczona przy wejściu na cmentarz lub w jego centralnej części.

 

 

3. Publiczne rejestry zlikwidowanych grobów i symboliczne oznaczenia

 

Niezależnie od punktu 2, niezbędne jest upamiętnienie osób pochowanych w grobach już zlikwidowanych – poprzez symboliczne tablice na cmentarzach oraz publicznie dostępne rejestry online (np. za pomocą kodów QR), zawierające dane personalne i lokalizacje dawnych miejsc pochówku.

 

 

4. Ochrona jeszcze istniejących polskich grobów wojennych i cywilnych z lat 1939–1945

 

Wiele grobów zostało już zlikwidowanych – również tych, które były objęte ochroną, często bez wiedzy rodzin lub polskich instytucji. Potrzebne są pilne działania dokumentacyjne oraz stworzenie systemu reagowania na przypadki zagrożenia likwidacją.

 

 

5. Ułatwienie rodzinom ofiar upamiętniania zachowanych grobów

 

Rodziny ofiar powinny mieć ułatwiony dostęp do możliwości ustawienia pomnika lub tablicy pamiątkowej przy zachowanych grobach – z uproszczoną procedurą prawną i wsparciem dyplomatycznym, szczególnie w sytuacjach, gdy samodzielnie finansują upamiętnienie.

 

 

6. Powołanie polsko-niemieckiego zespołu roboczego ds. grobów ofiar wojny

 

Postulujemy utworzenie zespołu roboczego przy Ambasadzie RP i Bundesministerium des Innern, który:

  • ułatwiałby wymianę informacji,

  • prowadziłby konsultacje historyczne,

  • reagował na przypadki likwidacji grobów lub zagrożeń dla miejsc pamięci.

 

 

7. Obowiązkowy mechanizm konsultacyjny z udziałem konsulatów RP

 

Zarządcy cmentarzy w Niemczech powinni być zobowiązani do wstrzymania decyzji o likwidacji grobu obywatela polskiego z lat 1939–1945 do czasu przeprowadzenia formalnej konsultacji z właściwym konsulatem RP.Samo poinformowanie nie wystarczy – strona polska musi mieć realny wpływ na proces i możliwość zablokowania decyzji.

 

ARCHIWUM   POLSKICH  GROBÓW  WOJENNYCH  W NIEMCZECH - BADENIA  I  WIRTEMBERGIA

Ostoja Pamięci, platforma poświęcona badaniom i upamiętnieniu polskich grobów w Niemczech, symbol pamięci i dziedzictwa historycznego.

OSTOJA PAMIĘCI

Zgłoś uwagę do treści strony

 

Patronat honorowy:

 ©  Ostoja Pamięci

 

autor projektu: Piotr Kentnowski • 2017–2025