Jak już informowałem wcześniej, archiwalia potwierdzają, że na terenie miasta Schwäbisch Gmünd w czasie i po II wojnie światowej znajdowało się 124 groby polskich ofiar wojennych. Byli to głównie robotnicy przymusowi i ofiary niemieckiej przemocy, którzy nigdy nie powrócili do ojczyzny. Niestety, wszystkie te groby zostały zlikwidowane, a ich ślad zniknął z miejskich rejestrów.
Podczas mojej wizji lokalnej na cmentarzu Sankt-Leonhard z przerażeniem stwierdziłem, że nie zachował się żaden z tych grobów. Fakt ten jest tym bardziej niepokojący, że groby wojenne – w przeciwieństwie do grobów prywatnych – podlegają szczególnej ochronie prawnej. Usunięcie grobów w Schwäbisch Gmünd było sprzeczne zarówno z niemiecką ustawą o grobach wojennych (Gräbergesetz, GräbG), która gwarantuje im trwałość, jak i z polsko-niemiecką umową o grobach ofiar wojen i przemocy z 8 grudnia 2003 roku, ratyfikowaną i obowiązującą w obu państwach. Umowa ta nakłada wyraźny obowiązek zachowania i ochrony wszystkich grobów ofiar wojny, niezależnie od ich narodowości.
W obliczu tak poważnego naruszenia podjąłem kolejny krok – skierowałem oficjalne pismo do Oberbürgermeistera Schwäbisch Gmünd, w którym proszę o rozważenie ufundowania tablicy pamiątkowej na cmentarzu Sankt-Leonhard. Byłby to nie tylko symboliczny gest przywracający pamięć o Polakach pochowanych niegdyś na terenie miasta, lecz także forma naprawienia historycznej krzywdy i wypełnienia międzynarodowych zobowiązań.
O wysłaniu pisma został poinformowany także Konsulat Generalny RP w Monachium, który od początku wspiera prowadzone przeze mnie badania i działania na rzecz ochrony polskich grobów w Niemczech.
Obecnie oczekuję na odpowiedź władz miasta. Mam nadzieję, że samorząd Schwäbisch Gmünd potraktuje tę sprawę z należytą powagą i podejmie kroki, które pozwolą ocalić od zapomnienia losy polskich ofiar wojny. Tablica pamiątkowa na cmentarzu Sankt-Leonhard byłaby ważnym znakiem pamięci i pojednania – nie tylko dla Polaków, ale i dla niemieckiej społeczności, która dziś jest spadkobiercą obowiązku opieki nad tymi miejscami.
Patronat honorowy:
© Ostoja Pamięci
autor projektu: Piotr Kentnowski • 2017–2025