W ostatnich tygodniach do projektu Ostoja Pamięci napłynęły kolejne odpowiedzi z niemieckich urzędów miejskich i archiwów dotyczące losów grobów polskich obywateli z czasów II wojny światowej. Choć w wielu przypadkach groby te już nie istnieją, zebrane informacje pozwalają na częściowe odtworzenie ich historii oraz potwierdzenie faktu pochówku Polaków w poszczególnych miejscowościach Badenii-Wirtembergii.

 

 

 

Laufen

 

 

Z archiwów wynika, że na cmentarzu w Laufen pochowano po wojnie dwoje polskich dzieci:

 

• Helene Mykowczak

• Halina Smirnova

 

 

Oba groby, oznaczone numerami 65 i 66, znajdowały się w „najniższym rzędzie lewego pola” cmentarza. Początkowo uznano je za groby wojenne w rozumieniu niemieckiej ustawy o grobach z 1952 roku (Kriegsgräbergesetz), dlatego przez pewien czas były utrzymywane przez gminę.

W 1968 roku urząd powiatowy w Müllheim ustalił jednak, że zostały błędnie zakwalifikowane jako groby wojenne — i wiosną tego samego roku groby Helene Mykowczak i Haliny Smirnovy zostały zniwelowane.

 

Według zachowanej listy z 1946 roku, pozostali polscy robotnicy przymusowi i jeńcy wojenni mieli „opuścić wieś zdrowi”.

 

 

 

Sulzburg

 

 

W Sulzburg odnotowano pochówek polskiej obywatelki Antonii Gawel, która zmarła w 1944 roku w miejscowym szpitalu. Choć mieszkała w sąsiedniej miejscowości Betberg, została pochowana w Sulzburgu, w grobie o numerze 937, 2. rząd, 3. pole.

Z akt wynika, że grób był pielęgnowany przez gminę co najmniej do roku 1975. Później jego losy pozostają nieznane. Nie jest wykluczone, że został zlikwidowany, choć możliwe również, że nagrobek przetrwał bez czytelnej inskrypcji. Zmiany w układzie cmentarza i numeracji pól uniemożliwiają dziś dokładną lokalizację pierwotnego miejsca spoczynku Antonii Gawel.

 

 

 

Nürtingen

 

 

W Nürtingen ustalono, że dwa groby, o które prowadzono zapytania, znajdowały się na dawnym cmentarzu – obecnie przekształconym w park. Groby te, podobnie jak wiele innych z okresu wojny, nie zachowały się do dnia dzisiejszego.

 

 

 

Göppingen

 

 

W archiwum miejskim w Göppingen odnaleziono księgę „Register zu Ausländergräbern (Kriegsopfer)” prowadzoną w latach 1950–1956. Zawiera ona zapisy dotyczące polskich ofiar wojny pochowanych na cmentarzu głównym w Göppingen oraz w dzielnicach Jebenhausen i Holzheim.

Każdy wpis zawiera numer grobu, dane osobowe zmarłego i datę śmierci. Archiwum udostępniło skany wpisów dotyczących Polaków i zaleciło dalszy kontakt z administracją cmentarza w celu ustalenia, które z tych grobów zachowały się do dziś.

 

 

 

Königsbach-Stein

 

 

W rejestrach cmentarnych i aktach stanu cywilnego nie odnaleziono żadnych danych dotyczących Stanisława Grzywy, który miał umrzeć w 1944 roku.

Trwają jednak lokalne badania prowadzone przez stowarzyszenie lokalne stowarzyszenie, które opracowuje listę zmarłych z okresu II wojny światowej. Możliwe, że w przyszłości pojawią się nowe informacje o tym pochówku.

 

 

 

Laupheim (Ehrenfeld, stary cmentarz)

 

 

Podczas weryfikacji nazwisk na pomniku w części wojennej starego cmentarza odnaleziono trzy z ośmiu  polskie nazwiska:

 

• Apollonia Drabinki

• Władisław Ratowski

• Michael Warywoda

 

 

Pomnik, na którym widnieją ich nazwiska, jest obecnie w trakcie renowacji. Gmina zapowiedziała kontynuację prac konserwatorskich oraz możliwość uzupełnienia brakujących tablic.