W ramach projektu „Ostoja Pamięci” skierowałem – na podstawie pełnomocnictwa Konsulatu Generalnego RP w Monachium – oficjalne zapytania mailowe do gmin i miast powiatu Enz (Badenia-Wirtembergia). Celem tych kontaktów jest uzyskanie potwierdzenia lokalizacji oraz stanu polskich grobów z czasów II wojny światowej.

Do urzędów trafiły wiadomości m.in. do:

• Neuenbürg (Arnbach)

• Neulingen (Bauschlott)

• Ölbronn-Dürrn

• Engelsbrand

• Friolzheim

• Illingen

• Königsbach-Stein

• Maulbronn

• Niefern-Öschelbronn

• Pforzheim (Würm, Brötzingen)

• Wiernsheim (Serres)

• Remchingen (Singen)

Cel zapytań

Moim pytaniem do gmin jest przede wszystkim potwierdzenie:

• czy na terenie danej miejscowości znajdują się polskie groby wojenne lub groby ofiar pracy przymusowej,

• w jakim są stanie,

• czy są objęte opieką zgodnie z niemiecką ustawą o grobach wojennych (Gräbergesetz) i polsko-niemiecką umową z 2003 r.

Polskie ofiary w powiecie Enz

Na terenie powiatu Enz pochowanych jest kilkudziesięciu Polaków – robotników przymusowych, kobiet i dzieci. Nazwiska takie jak Henryk Orzelski (Arnbach), Stanisław Damagała (Bauschlott), Stefania Rybarczyk (Engelsbrand), Tadeusz Orzeł (Illingen) czy Jan Pierzchała (Öschelbronn) przypominają o dramatycznych losach Polaków, którzy trafili do Niemiec w czasie wojny.

Bombardowanie Pforzheim

Szczególne miejsce w tej historii zajmuje Pforzheim, które 23 lutego 1945 roku zostało niemal doszczętnie zniszczone w jednym z najtragiczniejszych alianckich nalotów. Zginęło wtedy około 17 600 osób – wśród nich wielu robotników przymusowych z Polski.

Do polskich ofiar tego nalotu należały m.in.:

• Janina Cichociwska (19 lat)

• Lidia Kasperska (1925)

• Valentine Koberzińska (1926)

• Julia Mathusivicz (1924)

• Johanna Mruck (1925)

• Anna Rymowicz (1907)

• Emilie Skiba (1928)

Wiele z tych osób było młodymi kobietami, które zmuszono do pracy w niemieckim przemyśle. Zginęły daleko od ojczyzny, pozostając bezimienne w lokalnej pamięci.

Kolejny krok

Odpowiedzi gmin pozwolą stworzyć pełny obraz tego, jakie polskie groby zachowały się do dziś w powiecie Enz i jak wygląda ich stan. Każda potwierdzona informacja będzie uzupełnieniem bazy danych Ostoi Pamięci, której celem jest dokumentowanie i ochrona miejsc pochówku polskich ofiar II wojny światowej w Niemczech.