KZ Neckargartach - cmentarz

15 lipca 2020

Heilbronn Neckargartach

Obóz koncentracyjny mieścił się w dzisiejszej dzielnicy Heilbronn - Neckargartach, przy Böllinger Straße, na terenie dzisiejszego boiska sportowego. Był to obóz zewnętrzny obozu koncentracyjnego Natzweiler/Struthof w Elsass.

Baraki dla ok. 1200 więźniów i obóz, powstały z początkiem września 1944. Do ich budowy zostało zmuszonych między innymi 200 osadzonych z obozu koncentracyjnego Kochendorf.

W nowym obozie zostali umieszczeni więźniowie, ewakuowanych w skutek postępującej ofensywy alianckiej, zewnętrznych obozów koncentracyjnych z Natzweiler, które znajdowały się po zachodniej stronie Renu. Było to między innymi 600 więźniów z obozu koncentracyjnego w Markirch, osadzeni z Wesserlink, Schwindratzheim i Kochendorf. Z końcem września w sumie w obozie znajdowało się 1.069 osadzonych. Największą część z nich stanowili Polacy, Rosjanie, Francuzi i Jugosłowianie.

Więźniowie pracowali przy przenoszeniu zakładów zbrojeniowych (Erla Maschinenwerke GmbH, IG Farben dzisiejszy BASF) do sztolni kopalni soli w Heilbronn, ponieważ były one zagrożone nalotami samolotów alianckich. Zarówno obóz jak i projekt nosił kryptonim „Steinbock“ (Koziorożec). 4 grudnia 1944 Heilbronn został zbombardowany, wtedy więźniowie zostali także zmuszeni do odgruzowywania miasta, naprawy torów kolejowych, wodociągu oraz do rozbrajania niewypałów. Pracowali na gospodarstwach rolnych, przy transporcie łupów wojennych do sztolni a dla firmy Tengelmann, wydrążyli magazyn na materiały żywnościowe.

Pod koniec marca 1945 obóz zostaje zamknięty, a więźniowie zostają ewakuowani do obozu koncentracyjnego w Dachau. Ok. 300 słabych i chorych na tyfus wyjeżdża wagonami towarowymi (ok. 50 z nich umiera), a pozostali, ok. 500 wyruszają 1 kwietnia w marsz śmierci do oddalonego o ok. 350 km już wcześniej wspomnianego obozu w Dachau, do którego docierają 27 kwietnia.

W obozie koncentracyjnym w Neckargartach zginęło co najmniej 246 więźniów, którzy spoczywają na cmentarzu obozowym. Po samym obozie nie pozostało śladu.