Zakończyłem kolejną kwerendę archiwalną w ramach projektu dokumentowania polskich grobów wojennych w Niemczech. Tym razem moim celem był powiat Bodensee , gdzie udało się potwierdzić pochówek 66 Polaków – głównie robotników przymusowych i ich dzieci z czasów II wojny światowej. W trakcie wielogodzinnej analizy źródeł natrafiłem również na kolejne 18 ofiar, wcześniej nieujętych w żadnych znanych mi zestawieniach. To ważne odkrycie dla rodzin szukających grobów bliskich oraz dla ochrony dziedzictwa historycznego. Osoby te zostały pochowane m.in. w takich miejscowościach jak: Friedrichshafen, Überlingen, Liebenau, Markdorf, Oberteuringen i Tettnang. Nowe nazwiska odnalezione w archiwach: Serbat Gerard Berdijanow Peter, ur. 08.01.1896 Beresa Olga,

8 lipca 2025 roku skierowałem zapytania do urzędów miast i gmin w powiecie Böblingen dotyczące łącznej liczby pochowanych 134 polskich ofiar II wojny światowej, w tym robotników przymusowych i ich dzieci. Celem jest udokumentowanie miejsc pochówku oraz ocena ich obecnego stanu. Zapytania trafiły do siedmiu lokalnych administracji: Böblingen, Ehningen, Leonberg (w tym Gebersheim), Herrenberg (w tym Gülstein), Sindelfingen (w tym Maichingen), Magstadt oraz Gäufelden (w tym Tailfingen). To kolejny etap w ramach projektu „Ostoja Pamięci”, który od lat dokumentuje losy polskich ofiar nazistowskiego systemu przymusowej pracy na terenie Niemiec. Wiele z tych osób zmarło w wyniku wycieńczenia, głodu, chorób, bombardowań

Grób polskiego robotnika przymusowego Czasem to właśnie przypadkowe tropy prowadzą do najróżniejszych odkryć. Podczas poszukiwań informacji o polskich grobach w Leonberg natknąłem się na artykuł w lokalnej prasie. To tam, zupełnie niespodziewanie, dostrzegłem na zdjęciu grób polskiego robotnika przymusowego. Artykuł był relacją z uroczystości upamiętniającej Polaka zamordowanego 80 lat temu. Na podstawie wcześniej odnalezionego wpisu archiwalnego – potwierdzającego pochówek obywatela polskiego – już 1 lipca wysłałem standardowe zapytanie do gminy Rudersberg. Jednak to właśnie ten prasowy artykuł po raz pierwszy unaocznił mi, że grób faktycznie istnieje – i co ważne, wciąż jest obecny w świadomości lokalnej społeczności. Dziś, 4 lipca,

Nowe odkrycia w powiecie Böblingen: kolejne polskie ofiary II wojny światowej odnalezione. Z każdym miesiącem projekt Ostoja Pamięci przynosi kolejne odkrycia. Tym razem zakończyłem wstępną kwerendę dotyczącą polskich ofiar II wojny światowej w powiecie Böblingen. Dzięki żmudnej analizie archiwów, kartotek cmentarnych i lokalnych źródeł udało się odnaleźć informacje o 139 osobach, które zostały tam pochowane w czasie lub tuż po wojnie. Wśród nowo zidentyfikowanych ofiar znajdują się: Barcikowski oraz Stokarski –  obaj pochowani na cmentarzu w Sindelfingen, Mazurkiewicz Marzena (ur. 21.01.1944, zm. 09.01.1945) – pochowana w Magstadt, Dziawgo Anton (ur. 20.04.1988 – zapewne data urodzenia jest błędna, faktyczna zapewne to

Podczas jednej z korespondencji urzędowych w sprawie polskich grobów wojennych w Niemczech, zupełnie niespodziewanie zostałem poproszony o pomoc w sprawie osobistej. Jedna z mieszkanek (Niemiec) od lat próbowała odnaleźć informacje o swoim ojcu – polskim jeńcu wojennym z czasów II wojny światowej. Jej matka – Niemka – związała się w czasie wojny z Polakiem, który przebywał w niewoli. Z tego związku urodziło się dziecko. Gdy sprawa wyszła na jaw, matka została aresztowana, a ojciec – jak przypuszcza córka – został wywieziony i prawdopodobnie zamordowany. Niestety, nigdy nie udało się tego potwierdzić. Przez całe życie matka milczała na ten temat, nie

Zapytania do urzędów w powiecie Emmendingen Dzisiaj skierowałem kolejną serię zapytań do niemieckich urzędów — tym razem do gmin i miast leżących na terenie powiatu Emmendingen w Badenii-Wirtembergii. Moim celem, jak zawsze, jest potwierdzenie istnienia oraz ustalenie obecnego stanu polskich grobów ofiar II wojny światowej, które – według dokumentów archiwalnych – znajdują się na miejscowych cmentarzach. Z danych, które zebrałem m.in. z Landesarchiv Baden-Württemberg i Arolsen Archives, wynika, że na terenie powiatu Emmendingen spoczywa co najmniej 27 Polaków i Polek, zmarłych lub zamordowanych w latach 1940–1946. Statystyka: 27 osób zidentyfikowanych na podstawie dokumentów archiwalnych, z czego:  14 osób znajduje się

W 28 maja 2025 r. skierowałem pisma do  gmin i urzędów w powiecie Calw (Badenia-Wirtembergia), prosząc o informacje na temat polskich grobów wojennych i grobów cywilnych ofiar wojny znajdujących się na cmentarzach komunalnych w tym regionie. Celem jest potwierdzenie istnienia tych grobów, ich aktualny stan oraz ewentualne zagrożenie likwidacją. W korespondencji przytoczyłem dane z własnej bazy –  Polaków – zmarłych lub zamordowanych w latach 1939–1945 na terenie obecnego powiatu Calw. Wśród nich są zarówno dorośli robotnicy przymusowi, jak i dzieci urodzone w niewoli. Artur Duda (1945–1945) NN (nieznany) (–1945) Andrzej Paszkowski (1914–1945) Zarebski (1914–1945) Johanna Berbec (1945–1945) Thadeus Gad (1945–1945)

Na podstronie pojawiły się nowe nazwiska osób spoczywających na cmentarzach w powiecie Calw. Są one odnalezione w dokumentach z Arolsen Archives, a same groby nie figurują w spisach grobów chronionych. Są to: Fedasz Erika (1942-1944), Tomiak Rosalia (1892-1944), Droniak Maria (1943-1943), Malycha (1944-1944), Benecha Tamara (1944-1945), Paszkowski Andrzej (1914-1945), Zarebski (1914-1945), nieznany (?-1945), Groydura Stefania (1920-1940), Nowag Anton (1913-1945), Witrijatschenko Galina (1944-1945), Duda Artur (1945-1945), Ohordnyk Sofia (1944-1945), Bebec Johanna (1945-1945), Dybowska Stanislaw (1943-1943). Szczegółowe daty znajdują się na podstronie In memoriam. Aktualnie w bazie danych  znajduje się 5490 ofiar.  Zaproszenie na webinar Z ogromną radością zapraszam na wyjątkowy webinar,

Gantenwald. 80 lat po niemieckiej zbrodni W 80. rocznicę zakończenia II wojny światowej odbyła się w Gantenwald uroczystość upamiętniająca ofiary zbrodni – w tym polskie dzieci robotnic przymusowych, które przychodziły na świat w niewoli, nierzadko pozbawione jakiejkolwiek szansy na życie. Dla nich „wyzwolenie” oznaczało jedynie śmierć. Zaproszenie do udziału w tej uroczystości otrzymałem od Pax Christi. W  pierwszej wiadomości  zapytano mnie, czy zechciałbym powiedzieć kilka słów. Zgodziłem się z przekonaniem, że pamięć i pojednanie to nie tylko słowa. Zaproponowałem, że mógłbym podzielić się refleksją na temat znaczenia pamięci, również w kontekście pojednania polsko-niemieckiego. Zasugerowałem także, że warto byłoby zaprosić przedstawicieli