Gantenwald. 80 lat po niemieckiej zbrodni W 80. rocznicę zakończenia II wojny światowej odbyła się w Gantenwald uroczystość upamiętniająca ofiary zbrodni – w tym polskie dzieci robotnic przymusowych, które przychodziły na świat w niewoli, nierzadko pozbawione jakiejkolwiek szansy na życie. Dla nich „wyzwolenie” oznaczało jedynie śmierć. Zaproszenie do udziału w tej uroczystości otrzymałem od Pax Christi. W  pierwszej wiadomości  zapytano mnie, czy zechciałbym powiedzieć kilka słów. Zgodziłem się z przekonaniem, że pamięć i pojednanie to nie tylko słowa. Zaproponowałem, że mógłbym podzielić się refleksją na temat znaczenia pamięci, również w kontekście pojednania polsko-niemieckiego. Zasugerowałem także, że warto byłoby zaprosić przedstawicieli

Pamięć o polskich ofiarach wojny wymaga działań na rzecz ratowania autentycznych miejsc pamięci, nie tylko symbolicznych gestów. Z pełnym szacunkiem dla wszystkich inicjatyw upamiętniających ofiary II wojny światowej, zarówno w Niemczech, jak i w Polsce, chciałbym podzielić się refleksją wynikającą z moich wieloletnich badań nad losem polskich grobów wojennych w Niemczech. Moim celem nie jest krytyka dla samej krytyki, lecz zwrócenie uwagi na kwestie, które – moim zdaniem – wymagają pilniejszego działania, by prawdziwa pamięć o polskich ofiarach nie została utracona. W ostatnich dniach pojawiła się informacja o ustawieniu w Berlinie „kamienia pamięci” poświęconego polskim ofiarom II wojny światowej. Inicjatywa

1. Nowa strona główna OstojaPamięci.pl – kilka słów ode mnie Zmieniona strona główna to nie przypadek – to przemyślany krok w kierunku większej przejrzystości, prostoty i dostępności. Projekt Ostoja Pamięci rośnie i rozwija się, a wraz z nim rosną oczekiwania osób, które trafiają na stronę w poszukiwaniu informacji o losach swoich bliskich. Dotychczasowy układ był dla mnie wystarczający „na start”. Ale z czasem zacząłem otrzymywać coraz więcej wiadomości – z pytaniami, jak szukać grobów, od czego zacząć, gdzie znaleźć dane osoby. Zrozumiałem, że muszę coś uprościć, lepiej uporządkować, a przede wszystkim: wyeksponować to, co najważniejsze. Dlatego: • wprowadziłem nowy, prostszy

Tysiące Polaków zmarłych w Niemczech podczas II wojny światowej wciąż spoczywa w zapomnianych lub utraconych grobach.   Historia, która wciąż trwa Nie jestem zawodowym historykiem. Nie pracuję dla żadnej instytucji państwowej. A jednak od lat szukam, dokumentuję i opisuję polskie groby w Niemczech – te, które jeszcze istnieją, i te, których już dawno nie ma. Robię to, bo wierzę, że pamięć nie jest tylko sprawą przeszłości. Jest sprawą teraźniejszości. I sprawą odpowiedzialności. W czasie II wojny światowej setki tysięcy Polaków trafiły do Niemiec jako robotnicy przymusowi. Wielu z nich zmarło na obcej ziemi – z wycieńczenia, w wyniku chorób, bombardowań i

Z radością informuję, że projekt „Ostoja Pamięci – badania nad polskimi miejscami pochówku w Niemczech” został objęty honorowym patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. To dla mnie ogromne wyróżnienie i jednocześnie potwierdzenie wagi prowadzonych działań na rzecz dokumentowania i ochrony polskich grobów wojennych oraz miejsc pamięci na terenie Niemiec. Patronat ministerstwa to nie tylko symboliczne wsparcie, ale i wyraz uznania dla pracy wkładanej w zachowanie pamięci o ofiarach wojny, robotnikach przymusowych, dzieciach, jeńcach i wszystkich, którzy zostali pochowani z dala od Ojczyzny. Projekt „Ostoja Pamięci” prowadzony jest z potrzeby serca i poczucia obowiązku wobec tych, o których historia często milczy.

Großaspach: losy zapomnianych grobów przymusowych robotników  W wyniku  najnowszych kwerend udało się odnaleźć ślady trzech pochówków na cmentarzu w Großaspach: Bronisław Baran, ur. 24.06.1920, zm. 13.05.1941 – pochowany na kwaterze IV/1/23 Michael Maluskij, ur. 19.11.1925, zm. 09.07.1944 – pochowany na kwaterze IV/3/55 Wasil Charassko, ur. 17.02.1921, zm. 17.06.1945 – pochowany 20.06.1945 na kwaterze IV/3/71b Niestety, jak poinformowała mnie gmina Aspach, w roku 1993 doszło do przebudowy tej części cmentarza – wszystkie groby zostały wówczas zlikwidowane. Dzisiejszy teren nie nosi już żadnych śladów ich istnienia. W odpowiedzi na moje zapytanie nie odnaleziono żadnych informacji dotyczących grobów Eugeniusza i Romana Wroblów ani

W powiecie Göppingen, na skraju lasu w miejscowości Ebersbach-Sulpach, znajduje się pomnik upamiętniający tragiczną historię polskiego robotnika przymusowego, Mieczysława Wiechecia. Jego losy to dramatyczny przykład brutalności nazistowskiego reżimu wobec tysięcy przymusowych pracowników sprowadzonych z okupowanych terenów Europy. Mieczysław Wiecheć urodził się 1 listopada 1919 roku w Mogilanach, wsi położonej w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim. W czasie II wojny światowej został deportowany do Niemiec i zmuszony do pracy na gospodarstwie w Sulpach. Jako zdolny i wielojęzyczny mężczyzna potrafił odnaleźć się w trudnych warunkach, jednak codzienność przymusowej pracy nie była łatwa. Według relacji, Wiecheć wyróżniał się muzykalnością – grał na mandolinie

Zakończenie kwerendy archiwalnej dotyczącej polskich grobów wojennych w powiecie Böblingen Zakończyłem kolejną kwerendę archiwalną dotyczącą polskich grobów wojennych w Niemczech. Tym razem moim obszarem badań był powiat Böblingen w Badenii-Wirtembergii. W wyniku analizy dostępnych źródeł udało mi się odnaleźć informacje o 133 polskich ofiarach II wojny światowej i okresu powojennego. Spośród nich 129 grobów zostało oficjalnie zarejestrowanych jako groby wojenne. Podobnie jak w przypadku wcześniejszych badań, weryfikacją objąłem osoby urodzone do końca 1945 roku. Wśród ofiar znaleźli się polscy robotnicy przymusowi, jeńcy wojenni oraz ich dzieci, które zmarły w czasie wojny lub tuż po jej zakończeniu. Dokumentacja ta ma kluczowe

Intensyfikacja działań na rzecz ochrony polskich grobów w Niemczech Miniony tydzień był wyjątkowo intensywny pod względem działań na rzecz ochrony polskich miejsc pamięci w Niemczech. W związku z opóźnieniami w odpowiedziach ze strony niektórych urzędów, podjąłem bardziej zdecydowane kroki, by uzyskać informacje o stanie polskich grobów. Po 15 października 2024 roku wiele instytucji nie przekazało żadnych nowych danych, dlatego zdecydowałem się na bezpośredni kontakt telefoniczny. Skontaktowałem się z ośmioma urzędami, licząc na przyspieszenie procedur i uzyskanie konkretnych informacji. Mam nadzieję, że te działania pozwolą na skuteczniejszą ochronę miejsc pochówku polskich ofiar II wojny światowej. Kontynuacja badań – kolejne odkrycia w