14 listopada 2024 roku posłowie frakcji AfD złożyli w Bundestagu wniosek o dodanie do Międzynarodowego Pomnika w Dachau napisu w języku polskim „Nigdy więcej”. Pomnik, znajdujący się na terenie byłego obozu koncentracyjnego, obecnie pełniącego funkcję miejsca pamięci, upamiętnia ofiary nazistowskiego reżimu. Obecnie inskrypcja „Nigdy więcej” widnieje na nim w pięciu językach: niemieckim, jidysz, francuskim, angielskim i rosyjskim, jednak brak jest wersji polskojęzycznej. Pomysłodawcą wniosku był Adam Gołkontt, pracownik naukowy posła dr. Götza Frömminga, który jako poseł Bundestagu zainicjował tę inicjatywę. Wniosek musiał uzyskać akceptację klubu poselskiego AfD, a liczba nazwisk wnioskodawców wskazuje, że inicjatywa cieszyła się szerokim poparciem klubu.

Podczas II wojny światowej obóz Dachau i jego podobozy były miejscem kaźni dla ponad 200 tysięcy osób, z czego blisko 41 tysięcy stanowili Polacy – największa grupa narodowościowa wśród więźniów. Wśród nich znajdowali się członkowie polskiej elity intelektualnej, księża katoliccy (z 2 720 osadzonych duchownych aż 1 780 było Polakami) oraz przedstawiciele ruchu oporu. Polscy więźniowie, w tym księża, często doświadczali szczególnie brutalnych prześladowań. Mimo tego, na pomniku brakuje napisu w języku polskim, co od lat budzi kontrowersje i stało się przedmiotem apeli polskich dyplomatów i organizacji historycznych.

Autorzy wniosku zaznaczyli, że dodanie napisu w języku polskim to gest dobrej woli i wyraz szacunku dla polskich ofiar. Podkreślono również jego znaczenie dla relacji polsko-niemieckich, zwłaszcza w kontekście obchodów 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Wniosek zawiera dwa główne postulaty:  

1. Dodanie napisu „Nigdy więcej” w języku polskim na pomniku.
2. Uruchomienie programu badawczego o wartości 5 milionów euro, dokumentującego prześladowania Polaków w latach 1933–1945 oraz ich powojenne losy.

Warto wspomnieć, że były już konsul generalny RP w Monachium, Jan Malkiewicz, wielokrotnie podejmował tę kwestię podczas rozmów z Karlem Frellerem, dyrektorem Stiftung Bayrische Gedenkstätten, lecz dotychczas nie przyniosło to oczekiwanych rezultatów.

Dodanie polskojęzycznej inskrypcji byłoby istotnym krokiem w kierunku uhonorowania historii Polaków w Dachau i poprawy relacji polsko-niemieckich. Niezależnie od tego, która partia złożyła wniosek, kluczowe jest, aby w końcu oddać sprawiedliwość historyczną. Niepokojący jest fakt, że inne niemieckie partie nie podjęły działań w tej sprawie, pomimo że Polacy stanowili najliczniejszą grupę narodowościową w obozie.

Wprowadzenie polskojęzycznego napisu na Międzynarodowym Pomniku w Dachau to nie tylko kwestia symboliczna, ale także ważny gest pojednania i przypomnienie o tragedii polskich ofiar. Decyzja Bundestagu w tej sprawie będzie miała doniosłe znaczenie dla pamięci historycznej i dialogu polsko-niemieckiego.

Sprawa ta jest w dużej mierze przemilczana przez media, co skłoniło mnie do jej opisania, pomimo że nie dotyczy bezpośrednio Badenii-Wirtembergii. Uważam jednak, że temat ten jest niezwykle istotny dla nas Polaków  i zasługuje na uwagę osób śledzących mój portal. Będę na bierząco monitorował ten wniosek i informował o postanowieniach Bundestagu.

Link do wniosku: Verständigung mit Polen verbessern – Das Internationale Mahnmal in Dachau um eine polnischsprachige Inschrift ergänzen