Obóz koncentracyjny Leonberg

29 sierpnia 2021

Leonberg

Obóz koncentracyjny Leonberg był podobozem obozu koncentracyjnego Natzweiler. Ulokowano go w górnym odcinku Seestrasse, u wlotu do dwukanałowego tunelu autostrady pod górą Engelberg. Z powodu alianckich nalotów bombowych postanowiono przenieść tutaj produkcję powierzchni nośnych do myśliwca odrzutowego Me 262 firmy Messerschmitt AG z Augsburga.

Prace rozpoczęto od postawienia przez grupę więźniów ośmiu drewnianych baraków, w których zakwaterowano 10 kwietnia 1944 roku 400 więźniów - był to tzw. stary obóz. Nowy obóz, w którym umieszczono z początkiem grudnia tego samego roku 750 więźniów, oddalony był 100 metrów. Były to trzy dwupiętrowe, betonowe budynki. Oby dwa obozy odgrodzone były od świata zewnętrznego drutem kolczastym i szeregiem wież wartowniczych.

Przez obóz koncentracyjny Leonberg przeszło ponad 3 000 więźniów z 24 krajów. Największą część stanowili Polacy (30%), Rosjanie (23%), Włosi (13%), Francuzi i Węgrzy. Około 7 % więźniów to Niemcy. Pracowano przede wszystkim dla „Prasowni Leonberg”. Dwanaście godzin dziennie i siedem dni w tygodniu, w nieludzkich i spartańskich warunkach. Głód, terror, egzekucje i tragiczne warunki sanitarne to codzienność. W krótce w obozie wybucha epidemia duru plamistego tyfusu, które zbierają śmiertelne żniwo. Część chorych i wycieńczonych przewożono do obozów Vaihingen/Enz, Dachau, czy Bergen-Belsen.

W połowie kwietnia 1945 roku, kilka dni przed tym, jak francuskie siły zbrojne dotarły do Leonberg i mogły uwolnić pozostałych 2700 więźniów, obóz został zamknięty, a więźniowie zostali „ewakuowani” w kierunku Bawarii, gdzie mieli dalej pracować w zakładach i na budowach firmy Messerschmitt. Część osadzonych udała się tam pieszo w marszu śmierci, a część koleją w tzw. podróż śmierci.

W obozie udokumentowano 389 zgonów, chociaż wiadomo, że było ich o wiele więcej. Liczba ta nie zawiera także ofiar, które zginęły w drodze do Bawarii. W 1953 roku przeniesiono zwłoki ofiar obozu koncentracyjnego Leonberg z masowego grobu na stary cmentarz miejski. Wg danych z archiwum Badenii i Wirtembergii jest tam pochowanych 103 Polaków (dane z listy sporządzanej przez miasto Leonberg z 5 maja 1969 roku).

Źródło:

Landeszentrale für politische Bildung Baden Württemberg. Eberhard Röhm: KZ-Gedenkstätte Leonberg.
KZ- Gedenkstätteninitiative Leonberg e.V.
Landesarchiv Baden-Württemberg

E-mail: piotr.kentnowski@ostojapamieci.pl

Tel. +49 15141652854